Yvonne is eigenaresse van café Vrijdag en kunstenares, 53 jaar en woont samen met Marcel.
Terwijl ik al jaren in haar café kom, zit ik op een zonnige dag eens een keer bij Yvonne thuis op de bank. Door de openslaande deuren naar hun grote stadstuin, voelt het eerder alsof we op het platteland zitten dan midden in het Spijkerkwartier. Marcel bedient deze keerË koffie met appelgebak!
Jullie tuin lijkt wel een klein paradijs. 'Ik houd van de natuur, zelfs vliegjes probeer ik te redden. Heerlijk is het om in onze tuin te werken. Marcel zegt dat ik hier voor God speel. We hebben toevallig ook een appelboom', zegt ze lachend. Heb je bewust voor het Spijkerkwartier gekozen? 'Ja, ik werkte bij café Hendrik en had mijn zinnen gezet om hier te komen wonen. Ik vind het één van de leukste wijken in Arnhem.' Waarom? 'Het is groen en vooral de diversiteit. Die wordt helaas wel minder. Vroeger zat hier van alles, meer studenten, oudjes en hoertjes.' Jammer dat ze weg zijn? 'Ergens wel, een wijk heeft kleur nodig. Het kon natuurlijk ook overlast geven. Ik had een eigen junk in mijn portiek die de boel schoon hield. Toen ik bij een poppenverhuurbedrijf werkte, repareerde ik soms kleding van prostitués. Ik nam kapotte lingerie mee als ik langs hun ramen naar mijn werk liep. Ook fijn dat je bijna de wijk niet uit hoeft. Je vindt hier eigenlijk alles. Ik hoop wel dat ze niet alle bomen weghalen, dan wordt de wijk veel te grijs.'
Hoe was je als kind? 'Moeilijk.' Voor? 'Sowieso voor mijn ouders, ik was heel erg eigengereid. Ik had mijn eigen ideeën en deed gewoon waar ik zin in had. Sporten, de natuur in, een echte wildebras. Zo ben ik nog. Ik ben niet snel bang en ga makkelijk dingen aan. Door mijn vaders werk woonde ik in mijn puberteit een tijdje in Saoedi Arabië, afgeschermd op een campus. Ik was het enige meisje en had niemand van mijn leeftijd. Ik verveelde mij rot. Alleen ´s avonds had ik privé les. Met sterrenkunde lag ik lekker in het zand naar boven te kijken. Overdag moest ik mijn broers mee op sleeptouw nemen. Dan bedacht ik gekke dingen, zoals een tocht door de woestijn. Kwamen we bedoeïenen tegen en mochten we in hun tent eten. Mijn ouders vonden het verschrikkelijk als ik weer zo´n ondeugend plan had. Ik droeg altijd maffe kleding, daarom liep mijn vader vaak een paar meter achter mij', lacht ze. 'Ze vonden mij een bijzonder kind en zijn nu erg trots op mij.'
Wat weten veel mensen niet van jou? 'Veel mensen zeggen dat ik een zakenvrouw ben, dat is niet zo. Ik ben gewoon een kunstenares die een café begonnen is. Ook heb ik het stempel sociaal te zijn. Ik ken wel veel mensen, maar ben meer een einzelgänger en heb niet zo´n behoefte aan boezemvrienden. Dat komt waarschijnlijk ook omdat ik vaak verhuisd ben en in het buitenland heb gewoond. Ik ben wel goed in de eerste ontmoeting, daarom vind ik achter de bar staan zo leuk. Marcel is wel echt mijn hartsvriend.' Hoezo? 'Dat komt ook omdat wij elkaar laten en toch niet langs elkaar heen leven. We hebben hele goede gesprekken, zien samen veel films en koken graag. We zijn nog dol op elkaar. Vanaf het moment dat ik hem leerde kennen ben ik bij hem ingetrokken, een dikke twintig jaar terug.' Hij gaat je niet vervelen? 'Nee dat kan ook helemaal niet. Hij is altijd bezig en staat zo helder in het leven. Dat stimuleert mij. Veel mensen zitten in een stramien. Dat is niets voor mij.' Marcel, wat vind jij leuk aan haar? 'Yvonne heeft een opgeruimd karakter, kwaad bestaat niet voor haar. Als ze dat wel tegenkomt heeft ze een probleem. Dat maakt haar ook zo leuk. Ze verveelt zich niet, doet iets zolang het haar boeit en is heel zelfstandig. Zij overleeft overal, dat zit in haar natuur. Ik stel mezelf vragen zoals wat we hier eigenlijk doen op aarde, zij niet.'
Wanneer kun je boos worden? 'Ik kan er niet tegen als mensen onheus behandeld worden of dierenmishandeling. Dan sla ik volledig op tilt. Als mensen ruzie hebben stap ik er vaak meteen op af. Ik kan er ook niet tegen als ik anders moet zijn dan ik ben. Eerdere vriendjes wilden dat ik mij aanpaste, dat gaat je bij mij niet lukken. Het gaat er juist om dat je de ander laat zoals die is, want je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen leven.' Waarom begon je er toch wat mee? 'Als ik met iemand een heel leuk gesprek had, kon ik enorm verliefd op die persoon worden. Bleek achteraf dat ze moeite hadden met een heel zelfstandig persoon om te gaan. Marcel kan dat goed.' Heb je van iets spijt? 'Niet echt. Ik neem het leven zoals het is.'
Wat is jouw ideale dag? 'Dat weet ik bijna nooit van te voren. Ik zie wel wat er op mijn pad komt en mij uitdaagt. Ik ben nog steeds dat kind dat aan het tekenen is, die het maar half afmaakt en vrolijk met iets anders begint. Echt een momentenmens. In de toekomst hoop ik weer twee of drie dagen achter elkaar vrij te zijn van Vrijdag om dan in mijn atelier te gaan zitten. Daar moet je echt de rust voor hebben.' Wat maak je? 'Vooral schoenen en kleding, maar ook tekeningen. Ik wil mensen prikkelen door wat mooi en lelijk is samen te brengen. Zo heb ik sjieke, kinky kleding gemaakt met spataderen. Heel subtiel. Dat mensen dat pas van dichtbij zien en dan denkenË gatverdamme! Mij inspireren ziektes en ogenschijnlijke lelijke dingen. Zoals uitgedroogde kikkertjes, hoe een lijk in een moordzaak er bij ligt en dus spataderen, bloedmooi vind ik dat. Als kind was ik al gefascineerd door pissebedden en wormpjes. Het is niet mijn bedoeling om te exposeren, ik maak het voor mijzelf. Het maken is het meest interessant. Daarom hoeft het van mij niet af of draagbaar te zijn.'
Hoe ben je in de horeca beland? 'Ik ben er via een sportkantine ingerold. Eerst deed ik het puur om brood op de plank te krijgen en werkte ik verder stilletjes in mijn atelier. Zoveel dingen vind ik leuk. Ik wilde kunstenaar, hovenier of dierenarts worden. Het is maar waar je het eerst tegen aanloopt. Toen café Hendrik sloot had de wijk geen leuke kroeg meerË laagdrempelig, no nonsens en voor een breed publiek. Als ik iets mis dan probeer ik er wat aan te doen. Samen met Dirk (ook kunstenaar en oud collega van Hendrik) zijn we de wijk in gegaan. Zo hebben we 120.000 gulden opgehaald en in 1999 Vrijdag geopend. We waren vroeger uniek, inmiddels zijn er meer leuke cafés. Dirk is drie jaar terug overleden, ik mis hem. Het duurde een tijd voordat ik de dingen weer op de rit had. We waren helaas twee eilandjes geworden die ieder zijn eigen ding deed. Het positieve van zijn ziekte was dat we weer gingen communiceren. Gelukkig zijn we goed uit elkaar gegaan.' Ben jij thuis anders dan in Vrijdag? 'Nee totaal niet. Alleen ben ik thuis rommeliger. Mensen wil ik in Vrijdag graag thuis laten voelen, 99% van wat er komt is vreselijk aardig en leuk.' Heb je plannen? 'Ik ben blij met het grotere terras. Stiekem zit ik te denken om het helemaal up to daten. Ik zit al jarenlang tegen dezelfde dingen aan te kijken. Eerst maar eens sparen. En ik wil experimenteren met theatrale kleine voorstellingen. Zeker niet elke maand en het liefst onaangekondigd, anders wordt het zo voorspelbaar.
Foto's: Carlos Mastenbroek http://cpomast.wix.com/alive-in-art-photo