OPMERKING: Het voorstel integrale aanpak graffiti is tijdens het wijkoverleg d.d. 2 februari 2022 unaniem aangenomen . 

Inleiding

Graffiti is van alledag en sinds tientalle jaren een groot maatschappelijk probleem, waar veel bewoners in het Spijkerkwartier mee te maken heeft. Het ontsiert de omgeving en werkt verloedering in de hand. Daarbij voelen mensen zich in een omgeving met veel graffiti niet op hun gemak.

Graffitispuiters beschadigen eigendommen van zowel privépersonen als de overheid. Daarbij roept het de ergernis op van veel mensen, die zich storen aan de - in hun ogen – verminkingen van de openbare ruimte.

Het illegaal aanbrengen van graffiti is een vorm van vernieling waarvan het herstel hoge kosten met zich meebrengt. Bovendien nodigt het vaak uit tot het aanbrengen van nog meer graffiti en andere vormen van vandalisme.

De regievoering van de aanpak van graffiti dient in handen te zijn van de gemeente. Het aanbrengen van de graffiti vindt immers hoofdzakelijk plaats vanaf de openbare ruimte. De gemeente als beheerder van de openbare ruimte speelt derhalve een cruciale rol in het tegengaan van graffiti. Als verantwoordelijke voor het lokale veiligheidsbeleid, de handhaving van de openbare orde, het naleven van de wet- en regelgeving en preventie dient zij te zorgen voor een helder en gecoördineerd beleid.

De aanpak van graffiti is alleen effectief als het door alle betrokken partijen gezamenlijk gebeurt. Bij de aanpak van graffiti kan de gemeente bijvoorbeeld samenwerken met bewoners, politie, woningcorporaties en bedrijven.

Naast het project Schoon, Heel en Veilig welke zich concentreert rondom het winkelgebied Steenstraat dient deze te worden uitgebreid naar het gehele Spijkerkwartier.

De voorbereidingsgroep heeft eerst een inventarisatie uitgevoerd over: de huidige situatie; welke algemene informatie is te vinden over het verschijnsel graffiti; en de aanpak voor het oplossen van de overlast.

Vervolgens is met elkaar besproken hoe binnen het Spijkerkwartier door combinatie van preventie, beheer (reinigen en schoon houden) en handhaving de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel kan worden versterkt.

In de subrubriek achtergrondinformatie wordt meer informatie gegeven over: wat onder graffiti wordt verstaan; geeft het een samenvatting over de oproep en reacties van de mensen over de mogelijke aanpak graffiti  januari 2021; is opgenomen een fotocollage van de plekken in het Spijkerkwartier (Spijkerbuurt) ; kan je teruglezen een adviesrapport  aanpak en preventie van graffiti in het kader van het project Schoon, Heel en Veilig (Steenstraat en omgeving); bevat het een Infosheet Richtlijnen bestrijding graffiti-overlast van het Centrum voor Criminalitetspreventie en Veiligheid, met daarin een overzicht van het daderprofiel, factoren voor prioritering en effectiviteit van oplossingen; zijn er tips te vinden voor het verwijderen van graffiti zoals Algemene informatie verwijderen graffiti, Graffiti verwijderen doe het zelf en Graffity verwijderen of vermijden op historisch gevels; wordt verwezen naar de brochure aanpak fysieke verloedering van het CCV  en de handreiking en bijlagen Aanpakken en voorkomen van fysieke en sociale woonoverlast van de rijksoverheid; vind je een onderzoek waaruit blijkt dat buurtpreventieteams een gunstige invloed hebben op de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel; wordt een voorbeeld gegeven van 15 jaar ervaring van de Gemeente Den Haag met graffiti -aanpak; wordt inzicht gegeven over prioritering binnen het lokaal veiligheidsbeleid vind je een voorbeeld enquête onder inwoners, ondernemers, vastgoedbezitters maar ook bezoekers van de wijk over de beleving van schoon, heel en veilig; en is voor de liefhebber een stuk opgenomen over "Kunst en/of criminaliteit. De ene graffiti is de andere niet*.

Stand van zaken

Binnen de Spoorhoek loopt het project gribusplekken. Hierbij worden ook de graffitiplekken meegenomen. Vanuit de gemeente is het aanbod gedaan om 2 plekken te voorzien van street-art op basis van een initiatief van een Artez-student.

 In het kader van het project Schoon, Heel en Veilig is door de Vereniging ondernemers Spijkerkwartier voor de winkels in de Steenstraat en omgeving een aanvraag ingediend bij het Ondernemersfonds om aan te sluiten bij het beheerscontract van het Platform Binnenstad Arnhem voor de verwijdering van de graffiti.

 Binnen de Spijkerbuurt en Boulevardwijk zijn er, los van inspanningen door woningcorporaties en enkele particulieren,  geen structurele beheersmaatregelen. In het jaar 2021 heeft de aanwezigheid van graffiti zo een omvang gekregen dat huiseigenaren hun activiteiten hebben gestaakt om hun gevel schoon te houden. Ook de coronaperiode heeft niet bijgedragen aan een schone en veilige leefomgeving. De wetteloze graffiti, in de volksmond "bekladding", leidt tot ondermijning van de samenleving. Het lijkt of eenieder (bewoners, eigenaren en overheid) erin berust en het gelaten over zich heen laat komen.  Wie wacht op wie? Wie neemt de eerste stap om te komen uit deze impasse?

Als voorbereidingsgroep hebben we dit opgepakt en leggen de inwoners via het bewonersoverleg het volgende voorstel voor:

Voorstel tot integrale aanpak graffiti

- Oproep richting gemeente voor gezamenlijke aanpak graffiti en hiervoor de regie te nemen.

- Samenwerking aan te gaan met bewoners, ondernemers, nutsbedrijven, ov-bedrijven, overheidsinstellingen en woningcorporaties.

- Naast reactieve maatregelen zoals reinigen, beschermen, muur bekleden met groen en/of kunst ook preventieve maatregelen nemen door educatie, aanspreken doelgroepen en intensiveren van de handhaving.

- Het geven van voorlichting over preventie, de schoonmaakregeling en legale graffiti-locaties. Naast educatie op scholen, ook de ontmoetingsplekken van de doelgroepen actief betrekken bij de bewustwording dat graffiti op particulier en openbaar eigendom schade veroorzaakt maar ook de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel ondermijnt.

- Via gemeente eigenaren aanspreken door aan te geven welke flankerende maatregelen mogelijk zijn.

- Afspraken op hoofdlijnen maken welke voorzieningen zoals groen en kunst mogen worden aangebracht zonder dat hiervoor individuele vergunningen behoeven te worden aangevraagd binnen het Rijks Beschermd Stadsgezicht. (vrijstelling met uitzondering van de rijks- en gemeentemonumenten)

- Het oprichten van een stimuleringsfonds voor het op beeldkwaliteit houden van het Rijks Beschermd Stadsgezicht.

- Ruimte creëren voor plaatsen waar graffiti, - legale streetart - mag worden aangebracht.

- Bewoners oproepen om gezamenlijk toezicht te houden op de activiteiten in de openbare ruimte (buurtpreventieteams).

- Een meldpunt inrichten waar de spots van de graffiti kunnen worden gemeld. Naast dossiervorming en daderherkenning kan dit gebruikt worden voor het verwijderen van de graffiti. Activeer hiervoor binnen Fixi de rubriek graffiti.

- Het creëren van een graffitischoonmaakregeling waar particulieren zich kunnen melden voor het kosteloos laten verwijderen van graffiti.

- Een contract afsluiten met een bedrijf voor het verwijderen van graffiti analoog binnenstad en Steenstraat.

- Binnen de aanpak graffiti ook de aanpak van wildplakken mee te nemen.

- Enkele pilotprojecten starten en ondersteunen op die plaatsen in de wijk waar veel mensen langs komen om aan te geven dat het aanpakken van graffiti de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel versterkt.

- Afspraken maken met handhaving over samenhangende maatregelen in het kader van preventie en repressie. 

Afsluitend

Deze inspanning vraagt naast capaciteit van zowel bewoners, ondernemers, vastgoedbezitters, overheid en onderwijs, ook om financiele middelen. De eerste periode zal dat veel vragen, maar door continue aanpak zullen de jaarlijkse inspanningen in het vervolg lager zijn. Het voorbeeld van de Gemeente Den Haag waar 15 jaar ervaring met deze aanpak is geeft dat aan. Verder is het van belang dat prioriteiten gesteld moeten worden opdat capaciteit en middelen niet versnipperd worden ingezet.