Historische Herberg 10 april 2015 – Missive
Presentaties
Burgemeester Kaiser schoof aan in de Historische Herberg om zijn persoonlijke visie op de
toekomst van het historisch erfgoed en de geschiedenis van de stad te delen met de bezoekers.
Sjaak interviewde de burgemeester. De eerste vraag ging over het idee van wethouder Elfrink om in de kelders van het Duivelshuis een Kaiserstube in te richten. 'De hele raad en B&W was het er mee eens, 'maar er was één tegenstemmer' zei hij veelbetekenend. Hij vond dat Elfrink het plan 'wat eng heeft geïnterpreteerd'; het idee van een Raadskelder naar Duits voorbeeld is echter de moeite waard.
Van de twintig punten die burgemeester Kaiser in zijn hoofd had om met het publiek te delen als het gaat om de geschiedenis van Arnhem, blijven er – door de slechts 15 minuten spreektijd – drie over:
het groen van Arnhem waar hij met zijn vrouw met volle teugen van geniet, niet alleen de bekende parken in noord, maar ook de nieuwe in zuid zoals Meinerswijk.
de wonden van de stad. De burgemeester is er trots op hoe de Arnhemmer de Slag om Arnhem en de evacuatie levend houdt als belangrijk onderdeel van de geschiedenis van Arnhem. Daaraan gekoppeld doet hij een pleidooi bij de Minister van Justitie, Ard van der Steur, om het gerechtshof voor Arnhem te behouden. De zuil van het Paleis van Justitie op het Airborne plein als symbool van de rechtstaat en de geschonden stad.
de bijzondere wijken, elk met een eigen karakter, met veel activiteiten voor en door de bewoners, ook vrijwilligers. De stad blinkt uit in verscheidenheid, diversiteit en veelkleurigheid. Veel mensen weten niet hoe rijk deze stad is.
De burgemeester redt zich uit de vraag hoe geel/zwart (vv Vitesse) hij is met : 'Ik ben voor Vitesse en alles wat er mee verbonden is. Mijn hart is echter blauw/wit (vv Doetinchem) gekleurd, maar blauw/wit zijn ook de kleuren van het wapen van Arnhem.'
'Ik word lid van Vitesse nadat ik een uitwedstrijd heb meegemaakt.'
Hoe hij de geschiedenis wil ingaan? 'Beslist niet als de burgemeester die de Kaiserstube in het Duivelshuis introduceerde.'
Peter Miesijerus (Mieze) haalde met Gerard Herbers herinneringen op aan het roerige verleden van het grote gebouw aan de Oude Velperweg waarvan de functie in de loop van de tijd veranderde van klooster tot huisvesting voor gastarbeiders tot krakersbolwerk tot – dertig jaar geleden - de huidige woongroep Casa de Pauw. Hoewel Mieze de krakersacties in 1985 niet heeft meegemaakt vertelt hij er met veel animo over. www.casadepauw.nl
In de kapel van Casa de Pauw is elke vrijdag een dansavond van 19.45 tot 21.15.
Niek Ravensbergen vertelde over de bijzondere geschiedenis van Bronbeek en de bewoners bij de bevrijding van de stad op 16 april 1945. Veel heftige en prachtige gebeurtenissen waaronder een - per ongeluk – bombardement met gesprongen ruiten en ingestorte plafonds als gevolg, Generaal Rijnders die het bevel tot evacueren in september 1944 naast zich neer legt, de verplaatsing van het naambordje 'Velp' zodat Bronbeek in Velp kwam te liggen, een slimme zet, bewoners die niet evacueren en 80 evacuees die op Bronbeek onderdak krijgen. Er was een moestuin, een kippenhok en andere beesten die gegeten werden. Het hospitaal (nu de Kumpulan) krijgt voltreffers maar steeds kruipt Bronbeek door het oog van de naald. Op 14 april 1945 bereiken de geallieerden Arnhem. De Bronbekers zijn de eersten die de Canadezen begroeten bij hun intocht in bijna verlaten Arnhem.
De Nederlandse vlag wordt op het gebouw gehesen. Huismeester Thie schrijft: 'De bevrijding was voor de bewoners een plechtig en aandoenlijk ogenblik waarbij niet alleen de aanwezige dames, doch ook vele van onze oud-strijders hun gevoel niet meer de baas konden blijven. Dankbaarheid, blijdschap en trots op onze vlag brachten tranen in veler ogen.'
Meldpunten
• Johan Oosterman, hoogleraar Oudere Nederlandse letterkunde van de Radboud Universiteit vertelde over de grootste Gelderse middeleeuwse schat, het gebedenboek van Maria v Gelre, bewaard in de Staatsbibliotheek te Berlijn. Inmiddels is hij er in geslaagd dmv 'crowdfunding' veel geld in te zamelen om dit boek te restaureren en te exposeren in het Valkhof in Nijmegen over vier jaar. Wil je weten hoe je kunt helpen dit boek te redden? www.mariavangelre.nl binnenkort in de lucht.
• Gerard Herbers over een storm in januari 25 jaar geleden die resulteerde in de 'stormvlakte' in Sonsbeek nog altijd zichtbaar in het park. www.bezoekerscentrumsonsbeek.nl
• DAG van de Arnhemse Geschiedenis.met als thema 'tussen Droom en Daad'. Onno Boonstra nodigt u uit de datum voor 2015 vast in uw agenda te noteren: 17 oktober
• Joska van der Linde vertelt over het 'oral history project Gelders Arcadië' en doet een oproep voor 'verhalen vertellers' en 'verhalen vangers'. Het project beoogt verhalen achter de landgoederen van de Veluwezoom te achterhalen.
• Karin Coopmann van de Bieb met vijf aankondigingen:
Themapresentatie 'Rozet Bloeit', tentoonstelling in Rozet en het Erfgoedcentrum van 4 april tot 21 juni. Bloemen in allerlei vormen en materialen zijn te zien in de vitrines in de binnenstraat van Rozet.
In het Erfgoedcentrum zijn 17e-eeuwse boeken met prachtige illustraties van bloeiende planten te zien. Daarnaast worden er schilderijen en tekeningen met bloemen en planten tentoongesteld, o.a. van het Arnhemse echtpaar Maurits Ver Huell en Vaynes van Brakell.
Kunst-Fiets-Route 2015 'U bevindt zich in Arnhem', Zaterdag 18 april, 12.00-17.00 uur. Deelname is gratis, opgeven is niet nodig. Het Erfgoedcentrum is één van de startpunten van deze fietsroute langs 19 Arnhemse beeldende kunst organisaties. Meer informatie: www.beeldendekunstarnhem.nl/fietsroute .
Verhalenverteller in Erfgoedcentrum. Zaterdag 18 april, 16.00-16.30 uur, Erfgoedcentrum Rozet. Opgeven niet nodig.
Historicus Jan de Vries vertelt een bijzonder verhaal over Arnhemse duivels en heksen. In de 16e eeuw werden in Arnhem duivels geboren en heksen verbrand. Zijn verhaal is gebaseerd op 16e eeuwse bronnen die onder andere afkomstig zijn van de Arnhemse rechtbank.
Boekpresentatie 'Voetsporen' Woensdag 22 april, 20.00-21.30 uur in het auditorium van Rozet. Bibliotheekleden € 5.00, niet-leden € 7.00. Inschrijven via de website: www.bibliotheekarnhem.nl/activiteitenprogramma.
Lezing van Wim Huijser over zijn boek 'Voetsporen: op schrijverspad door het land van de grote rivieren'. Twee eeuwen literaire wandelbelevenissen in het Gelderse rivierenlandschap over verzonken rivieren, slingerende dijken en ambachtelijke steenfabrieken. Met een tiental wandelroutes en ommetjes, onder meer door de Bemmelse Waard en Park Lingezegen.
Interview en presentatie Miriam Guensberg, donderdag 7 mei, 19.30-21.30 uur in het auditorium van Rozet. Bibliotheekleden € 5.00, niet-leden € 7.00. Inschrijven via de website: www.bibliotheekarnhem.nl/activiteitenprogramma.
Op grond van haar nieuwe roman 'Ooit', over een Poolse vrouw in het vrouwenstrafkamp Oberlangen in 1944/45, gaat Miriam Guensberg een gesprek aan met het publiek aan de hand van voorgelezen tekst- en filmfragmenten. Gespreksleider is Elianne Keulemans, hoofd van het Soeterbeeck Programma aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Tel: (026) 354 31 67 •
www.degelderlandbibliotheek.nl • www.gelderlandinbeeld.nl
• Martijn Defilet, Stadsarcheoloog Arnhem: Anno 2015 gaan we geen nieuw beleid formuleren maar wel de koers voor de toekomst bepalen en mogelijk verleggen. Op 31 maart is er in Rozet een bijeenkomst geweest met geschiedenis geïnteresseerden particulieren en diverse organisaties. Aan de hand van vijf thema's is er in groepen gediscussieerd over de te volgen doelstellingen. Daaruit is een massa informatie gerold die nu verwerkt wordt. Aan deze Erfgoed Challenge wordt verder gewerkt. Doet u mee met de challenge? Durft u uw droom over erfgoed waar te maken?
De challenge met de meeste [likes] wordt beloond met € 5.000. Vul het aanmeldformulier in en mail het vóór 15 mei 2015 naar .
• Bob Roelofs zoekt een foto van de midgetgolfbaan in het Sonsbeekpark. Voor hij was uitgesproken was het meldpunt een succes. Luuk Broer onder de bezoekers had een foto beschikbaar. Luuk is secretaris van de Vereniging Vrienden van Sonsbeek.
• Adam Versteeg over zijn boek 'Sterft gij oude vormen en gedachten' (strofe uit 'De Internationale') van de Arbeidersmuziekvereniging 'Crescendo' dat hij schreef bij het 75 jaar bestaan in 1994 maar dat nu pas is uitgegeven. Daarmee werd een lang gekoesterde wens werkelijkheid. 'Crescendo' ging op 17 mei 1980 verder onder de naam Arnhems Harmonieorkest 'Crescendo'.
Het was in de begin jaren niet niks om lid te zijn van een socialistische muziekvereniging. Maar 'Crescendo' zorgde er voor dat ook de arbeidende klasse muziek kon maken, want voor de arbeider was dit vóór 1919 in feite niet mogelijk. De Postfanfare werd opgericht in 1909 en St. Gregorius in 1911. Na de oprichting in 1919 van de Arbeidersmuziekvereniging Crescendo kwam er in 1921 de behoefte tot samenwerking. 'Crescendo' was op 1 september 1921 medeoprichter van de Arnhemse Federatie van Muziekgezelschappen. De vereniging bestaat niet meer.
• Jeroen Voskuilen: wie helpt een handje mee om 200 ijzeren stoelen, die ooit het terras van de Westerbouwing sierden, schoon te maken en te verven? www.bezoekerscentrumsonsbeek.nl
• De elfde editie van de Sonsbeek beeldententoonstelling opent op 4 juni 2016. Er verschijnt binnenkort een boekje met kunstwerken van alle beeldententoonstellingen.
• Paul Arends vermeldt dat in Vrij Nederland deze week een culinair artikel staat o.a. over paardenslagerij Ernste in Klarendal.
• Ingrid Maas over haar nieuwe boek 'Weggemoffeld'. Het boek bevat levensverhalen van Duitse oorlogsveteranen tijdens de Slag om Arnhem en andere strijdtonelen elders in de wereld. Hun terugkeer naar huis en de impact op het gezin: 'wat als mijn wieg in Duitsland had gestaan?'
De boekpresentatie is op 9 mei van 15.00 tot 16.30 uur, zaal open om 13.30 uur, in concertzaal Oosterbeek, Rozensteeg 3. en www.weggemoffeld.nl
Afscheid twee leden van de werkgroep en welkom nieuw lid
Met een bos bloemen en een fles wijn nam de werkgroep Historische Herberg hartelijk afscheid van Paul Arends en bedankte hem voor zijn bijdragen aan de werkgroep.
Paul startte een reizende praatshow over de historie van Arnhem, Oosterbeek en Velp en dat alles onder de naam 'LIJN1', met een knipoog naar de trolleybus die deze plaatsen met elkaar verbindt.
Sjaak bedankte namens de werkgroep ook Hans van Aalten voor zijn bevlogen bijdragen, ook als waard van dienst. Hans draaide vanaf het begin in de werkgroep mee. Hij was deze avond niet aanwezig.
Na het vertrek van deze twee heren verwelkomt de werkgroep Sophie Elpers als nieuw lid.
Sophie is afgestudeerd in Etnologie. Sinds 2007 werkzaam aan het Meertens Instituut, een
onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, KNAW in
Amsterdam. Zij is bestuurslid van Prodesse Conamur en speelt altviool in het Symfonie Orkest Nijmegen. Zij woont met haar man in het Spijkerkwartier. Zij hoopt haar bijdrage aan de HH te kunnen leveren uit haar contacten via haar werk, maar ook via de muziek. .
De volgende Historische Herberg is op vrijdag 12 juni 2015, zoals gebruikelijk in de Molenplaats (voorheen Bezoekerscentrum Sonsbeek) van 17.00 tot 19.00 uur
Namens de Werkgroep Historische Herberg
www.bezoekerscentrumsonsbeek.nl
www.prodesse.nl