Verslag van het eerste Spijkerbuurt Bewonersoverleg 2016
Afgelopen woensdag 24-2 was het druk in het buurtcentrum de Lommerd. Repetitie van het mannenkoor, meditatie bij het Boeddhistisch Centrum, maar toch veruit de meeste buurtbewoners kwamen voor de themabijeenkomst van het Bewonersoverleg over de openbare ruimte. Het doel van de themabijeenkomst was alle aanwezigen te informeren over de ontwikkelingen in de openbare ruimte van de Spijkerbuurt. Het ging om beeldvorming, geen meningsvorming en geen besluitvorming, ofwel vragen ter verduidelijking maar geen discussie.
Onderstaande tekst betreft het deel van het verslag over de duurzame wijk. Het complete verslag staat op de pagina van het bewonersoverleg.
De duurzame wijk: combinatiemogelijkheden onder- en bovengronds
Otto Hettinga, deskundige van project READY, werkzaam bij Alliander/ afdeling strategie, belicht de combinatiemogelijkheden die er zijn door zaken als vervanging van het riool, aanpak wateroverlast, verduurzaming energiegebruik middels een warmtenet, aanleg van glasvezel en mogelijk nog andere zaken, samen te voegen. “Hoe kunnen we het Spijkerkwartier mooier, duurzamer én toekomstbestendig maken? Als de straten toch open gaan, dan biedt dat kansen.
Energie besparen
Het Spijkerkwartier is een karakteristieke wijk met veel oude herenhuizen en monumentale panden. Naast dat deze huizen prachtig zijn om te zien, zijn de meeste panden slecht geïsoleerd. Als de kosten van het verbruik van elektriciteit en gas vergeleken worden zijn de kosten van gas fors hoger t.o.v. de andere huizen in onze wijk. Hier valt dan ook de meeste winst te behalen. Energie besparen begint met goed isoleren om het hoge energieverbruik terug te dringen.
Een volgende stap is het gebruik van alternatieve duurzame energiebronnen. De meest voor de hand liggende methode is het plaatsen van zonnepanelen. Op verschillende plaatsen in de wijk wordt dit al toegepast. Helaas hebben veel panden onvoldoende geschikte dakruimte doordat de stand van het dak niet optimaal is en/of er onvoldoende ruimte op het dak is. Volledig in eigen energie te voorzien op individueel niveau blijkt niet haalbaar.
De VvE het Nieuwe Land en Volkshuisvesting hebben met de hulp van Spijkerenergie collectief zonnepanelen geplaatst op het dak van het appartementcomplex het Nieuwe Land. Op buurtcentrum de Lommerd wordt binnenkort ook zonnepanelen gelegd. Buurtbewoners hebben dit mede mogelijk gemaakt middels crowdfunding. Volgens Spijkerenergie zijn er collectief kansen om de buurt te verduurzamen, die individueel niet gerealiseerd kunnen worden.
Energielabels
Een blik op de energielabelatlas bevestigt dat de huizen in de Spijkerbuurt een slecht label hebben. Een groot deel van de panden heeft een F of zelf een G label. De energielasten maken een aanzienlijk deel uit van de maandelijkse woonlasten.
Het Spijkerkwartier streeft ernaar een Energie-neutrale wijk te worden. Individuele maatregelen dragen hieraan bij, maar zijn niet voldoende om dit doel te behalen. Daarom worden andere mogelijkheden onderzocht waarbij collectief warmte bespaard en opgewekt kan worden. De grootste winst is te behalen op het gebied van verwarmen en het beperken van warmteverlies.
Mogelijkheden
Tegenwoordig kan warmte worden gehaald uit de zon, de buitenlucht, biomassa, water, bodem en zelfs uit het riool. Individueel is dit met zonnecollectoren mogelijk, echter de opslag van warmte is hierbij het probleem. Als individueel opgewekte warmte gedeeld kan worden en ook centraal opgewekte warmte toegepast wordt, kan in de warmtevraag van de buurt voorzien worden. Daarbij is het wel belangrijk dat huizen onderling warmte kunnen uitwisselen. Zo kan iedereen op het juiste moment over voldoende duurzame warmte beschikken. Om dit te realiseren is een lokaal warmtenetwerk een logisch gevolg. Omdat door een warmtenetwerk veel minder aardgas nodig is, vervult dit netwerk een belangrijke rol bij de reductie van broeikasgassen en het tegengaan van klimaatverandering.
Warmte uit het riool
Uit onderzoek blijkt dat er via het riool veel warmte verloren gaat. Deze warmte kan via riothermie terug gewonnen worden. Aangezien een deel van het riool tijdens de BGB vernieuwd gaat worden, biedt dat een mogelijkheid om dan deze techniek gelijktijdig toe te passen. Of riothermie daadwerkelijk toegepast kan worden zal onderzocht moeten worden. Als het toegepast kan worden is het nu wel het moment. Nadat het riool vervangen is, is het toepassen van riothemie een gepasseerd station.
Door het gezamenlijk uit te voeren met het BGB project kunnen veel kosten bespaard worden. Deze kosten gaan ten goede komen aan de wijk en de bewoners.
Vragen met betrekking tot het warmtenetwerk
Er zijn nog vele vragen en de tijd om deze beantwoord te krijgen is heel kort. In de komende maanden zal er dan ook veel duidelijk moeten worden om te kunnen bepalen of een warmtenetwerk een leuk idee blijft of dat het werkelijk een reële kans blijkt te zijn. Een aantal van de vragen werd tijdens de presentatie getoond. Sommige van deze vragen zijn in onderstaande opsomming al beantwoord, andere vragen zullen pas na aanvullend onderzoek beantwoord kunnen worden.
- Kan de warmte voor het warmtenetwerk duurzaam opgewekt worden? Antwoord: door gebruik te maken van zonnewarmte, riothemie of het vergisten van groenafval kan duurzame warmte opgewekt worden. De warmte, die opgewekt wordt door verbranding van huisvuil is minder duurzaam maar nog altijd beter dan het verbruik van fossiele brandstof.
- Wat is de impact op het straatbeeld? Is voldoende ruimte voor alle leidingen en het behouden van de bomen? Antwoord: afhankelijk van de straat en de gekozen oplossing kan dit bepaald worden. Deze vraag kan nu nog niet beantwoord worden.
- Is er keuzevrijheid? Antwoord: Meedoen aan het warmtenet is een keuze en wordt niet opgedrongen. Als je niet meedoet dan blijft het bij het oude (verandert er niets).Het warmtenet moet zoveel voordelen met zich meebrengen dat de verleiding om hiervoor te kiezen groot is.
- Wat kost het? Antwoord: Onderdeel van een haalbare businesscase is dat de kosten voor de bewoners cq eigenaren acceptabel voor hen dienen te zijn. Uitgangspunt is dat de rekening voor warmte lager moet zijn dan de huidige energierekening.
- Ligt het niet voor de hand om sowieso een warmtenet aan te leggen? Want het gas raakt op. Antwoord: het lijkt ons beter om het meteen te doen als de straten toch open liggen en de wijk aangepakt wordt.
- Kan de hele wijk hiermee verwarmd worden? Antwoord: Dit wordt bekeken, wellicht zijn er aanvullingen nodig.
- Wat betekent dit voor eigenaren en huurders qua kosten? Antwoord: Dat zijn we nu aan het berekenen. Dit is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder het aantal deelnemers.
- Is investering in isolatie niet beter? Antwoord: En/en. Isolatie is zéker belangrijk, maar daarmee wordt de Spijkerbuurt nog niet energie-neutraal.
Vragen die nog beantwoord gaan worden:
- Kunnen er meelift worden op de vervanging van de riolering?
- Kiezen we voor hoge of lage temperatuur verwarming? En wat zijn de verschillen?
- Hoe groot is een collectief (een blok, de wijk)?
- Wat kost het als ik later aangesloten wil worden, bijvoorbeeld over 2 jaar?
- Zijn er kansen voor een buurt-warmtebedrijf?
- Zijn er mogelijkheden om tevens de aanleg van glasvezel mee te nemen?
Natuurlijk zijn er nog veel meer vragen. Er moet nog veel berekend, overlegd en uitgezocht worden.
Uitgangspunten van collectieve warmte:
Het warmtenet kan onder beheer van de wijk/buurt komen te vallen, of onder het warmtebedrijf. Het is een open net, waardoor bewoners zowel warmte afnemen als terugleveren en er zoveel mogelijk écht duurzame bronnen gebruikt gaan worden. De kosten moeten voorspelbaar zijn, waardoor men op langere termijn weet waar men aan toe is.
Waarom de warmtenetwerk optie verder uitzoeken?
- Oude huizen zijn lastig energie zuinig te maken dus blijven veel warmte vragen
- Verwachting is dat de gasprijs (flink) zal stijgen
- Gas wordt op termijn uitgefaseerd
- Nu “de kans”om de aanleg samen uit te voeren met vervanging riool
En nu?
De komende maanden worden de mogelijkheden en consequenties concreet uitgewerkt, zodat de bewoners een reëel beeld krijgen. De bewoners van de Spijkerbuurt worden betrokken bij de plannen, zodat er rekening gehouden kan worden met de wensen. Wij beseffen dat het kort dag is, omdat de uitvoering van de BGB al in september gepland staat. Een optie is dat het BGB later van start gaat, al mag dit niet te ver uitgesteld worden in verband met de kwaliteit van de huidige riolering. Een andere optie is om pas over enkele jaren eventueel van start te gaan met de aanleg van een warmtenetwerk. Er zal dan opnieuw gegraven moeten worden, wat nogmaals overlast en hoge graaf- en bestratingkosten met zich meebrengt.
Het vervolgproces
Tijdens deze geslaagde bewonersavond is er veel informatie gedeeld en zijn er veel vragen gesteld. In de komende tijd worden er diverse bijeenkomsten gepland, zodat iedereen voldoende informatie kan krijgen en zijn mening kan geven. De uitnodigingen komen via de mail en via Facebook, daarnaast komt de aankondiging in de agenda op de website https://www.mijnspijkerkwartier.nl/buurtagenda te staan.
We willen samenwerken om tot een goed plan komen.
Vragen of/en opmerkingen, plaats ze bij reacties!